TEBDER KURULUMUDUR
MANA YAZILARI
ALEVİLİK İNANCININ ÖZLERİ

Hubyar Cemi

HUBYAR CEMİ

         Aleviler cemi çok yaparlar. Fakat senede bir yıl görgüsü yaparlar bu yıl görgüsünde başta dede olmak üzere o köyün ileri gelen iyi adamlarından oniki kişi meydana geçirirler. Bu oniki kişiye haklıya haklı, haksıza haksız diyeceğinize kimseyi kimseden ayırmayacağınıza şu benim yeğenim, öbürü elim demeyip hakkın doğru sözünü söyleyeceğinize tekbir getirilir, yemin verilir. O kişiler görüm sorum bitene kadar dedenin yanından ayrılmazlar. . Cemin 12  hizmetçisi vardır. Cemi okuyup buyur edip toplayan kişiye Peyik ismi verilir. Peyik haber eder ceme çağırır.Bu cemaatte bulunanların erkekse büyüğü atam ,emsalim kardeşim, küçüğü evladım, eğer kadınsa büyüğü anam, emsalim bacım, küçüğü kız evladım Hak için toplanan bir topluma mümin müslüm bacı kardeş olarak tanımazsam Muhammed'in tacının Ali'nin kılıcınının hışmından gideyim, anlamını ön şart kabül ve ikrar verip boy abdesti alarak eşiyle beraber ceme gelir. Tarikat toplanır.. 
         Elinde asa ile bir layıkından Gözcü ortaya geçip duasını alır. Cemde düzeni sağlamakla görevlidir. Salman-ı Pak suyu  layıkından biri de Saka olur.Süpürgeci ortaya çıkar. Seydi Faraş ismiyle anılır o. Tertemiz olan, ortalığa bir niyet eder, Süpürge çalar. Zaten bu hizmetler yürürken herkes marifete gelir, erkekler diz çöker bacılar ayak üzeri dara geçer. Hiçbir candan ses çıkmaz. Dede okur okur gözcü ''gerçeğe Hü ''der, gerçek olan canlar kıpırdamazlar. Layıkı denilen bir can on iki renkten olan bir cecim ona seccade ismini Ismail'e inen koçun postundan Feniştahlar vermiştir. Seccadeyi eline alır. Ortaya geçer, Kendisiayaklarını birleştirerek seccadeyi baş hizasında ileri doğru uzatarak duaya durur. Dede duasını eder seccade serilir, seren can onun dört tarafına niyaz seccadeye iner, dört tarafına niyaz etmek Cebrail ile Mikail'e, İsrafil'e, Azrail'i niyettir. Bir de ortasına niyaz eder. O da Hak Muhammed Ali'ye kalpçe bunlar buradadır, işaretini gösterir. O seccedenin üzerine Allah kendi arasında büyük kabahati günahı olan kendine güvenip geçemez. O seccadenin üzerinde geçen kurt ise koyun olur. Zakirler yani aşıklar duasını alır. Yani o toplumda dededen sonra zakir bağlama eşliğinde zikreder. Delil deyip duaz imam okur. Kırklar meydanında aşkla şevkle pervaz döner. Iznikçi duasını alır. Cemevinin temizliğini yönetir. Bekçiler ceme gelenin gidenin güvenliğini sağlar. Çırağcı eline delil alır, salavet getirir delili uyandırır. Saka gelmiş geçmiş şehitlenimizin ruhu ve canı için su dağıtır. Lagup sofra serer. Kurban yemek vazifelerini yapar. Hakkı hakkına dağıtır...
          
 GÖRGÜ   CEMİ 
         Cemevine gelmeden önce herkes kendi evinde abdest alır ve sire bedenlenini yıkar, pak eder bedenini temizler gönlünü temizlemek için de eğer kendi hanesinde ev halkıyla gönül küsüsü veya bir kırgınlığı var ise razılık alırlar. Küçükler büyüklerin elini öper, büyükler küçüklerin gözünü öper, ellerine çörek veya kömbe veya elma şeklinde lokma alırlar. Besmele çekerler, olgun bir şekilde evlerinden çıkar. Cemevine gelirler. Dış eşiği takiben ayakkabılarını çıkarırlar. Herkesin ayakkabısının yeri vardır. Oraya koyarlar. İznikçi hizmeti yapan ayakkabılarını yerli yerine düzer.
        Ceme giren canlar tarikat evinin sağ tarafı Hz. Hüseyin'e niyet, sol tarafı İmam Hasan'a hürmet, eşiği Hz. Fatime aşkıyla Hz. Fatime'nin şehit olan medet mürüvet imdat sevgisiyle sağ eli işaret parmağına niyazbent olur, ceme girer. O canlar tarikat hizmetine girmiş kabul edilir. O tür ceme giren o tarikatın devamı son bulup iyilikle oturan duran olup dağılma kadar kendini ölü sayan, dünya ilişkisinden elini çekip manevi hizmete girmiştir. Alevi dervişleri der ki geceleri Hak pazarı gündüzleri halk pazarı derler. O tarikata girenler Hak için ibadet ederler. Tarikata giren kadınlı erkekli ev halkı yanyana eller göğüste sağ ayak, sol ayak üzerine yaklaşmış vaziyette kafayı biraz ileri uzatmış, vücudu ileriye meyillendirmiş durumda dedenin darına duasına dururlar. İçlerinden ev büyüğü;
 özüm darda yüzüm yerde, dilim mürüvette dem erenleri, der. 
    Dede o canlara şu duayı okur: ''Bismi şah gelmeniz kutlu, ağzınız tatlı ola. İsteğinizi dileğinizi Hak Muhammed Ali vere. On iki imam katarından Hüseyin yolundan ayırmaya. Hubyar dedem yardımcınız ola. Gerçeğe hü '' der. Dua edildikten sonra cemde görev yapan gözcü düzenli olarak yerlerini gösterir. Gelen canlara cemde oturanlar merhaba anlamında hüü diyerek karşılarlar.   

    Seydi kainat Hz. Fahri Alem MuhammedMustafa'ya selavat, der. Bismillahirrahmanirrahim,  La feta ille ali la seyfi zülfikar illa düldül, illa kamber illa şah, der.
     Dede başlar;
     Hz. Peygamberin ümmetleri Ehlibeytin yol bendeleri İmam Hüseyin'in kuzuları dinim dini İslam ,ilmim kitabı Kur'an, Kabe-i Şerif kıblem, Allah'ın kuluyuz, peygamberin ümmetiyiz, Kalubela'dan beri müminiz, Kalü Allah belü Muhammet Besmele getir, Bismillahirrahmanirrahim. Kelimeyi tevhit getir La ilahe  illallah Muhammeden  Resullullah
    Ketmi Adem'den Adem'i ahır zaman peygamberi Muhammed Mustafa'yı nice bilirim, dersen bu husus peygamber yaratılmıştır.. Aburun'dan hem cihan hem sıracı hem mümin ki Hak Teala halek çün buyurdu ;
 Arşı, kürsü, lefi kalem on sekiz bin alem onun yüzü hürmetine yaratılmıştır. Onun için gökten yüz dört kitap inmiştir. Onun hükmü kıyamete kadar bakidir, Muhammed Mustafa Abdullah Abdul Muttalip oğludur. Tanrı'nın aslanı Ali Ebu Talip Oğludur. Onlar öz amca çocuğudur. Muhammed yetim kalmıştır. Ebu Talib'in eşi Bekset kızı Fatime kayının oğlu Muharnmed'e çok baktığı için Muhammet kızının adını Fatime koymuştur. Fatimeyi de amcasının oğlu Ali'ye vermiştir. 
     Ey cemaat Ali'yi Muharnmed'i ve ehlibeyti seven canlar eliniz ile koymadığınızı almayın, gözün ile görmediğinizi söylemeyin, yalan söyleyip hakka asi olmayın, dedikodu yapmayın, iftira maskaralık yapmayın, hakkın doğru yolunu bırakıp eğri yanlış yola gitmeyin, dininizi imanınınızı şeytana satmayın. Şu yalan dünyada ahrete gitmeye azık hazırlayın. Devletimizin emri itaatlarına bağlı olun, Atatürk'ün izinden ayrılmayın, kanımızdan yoğrulan bayrağımızdan sevginizi uzaklaştırmayın, der...
 
  Fetvayı verdikten sonra oniki imamların ismi gelerek duvaz okumaya başlar..... 

 Satarımda gördüm seni yardıma 
Yetiş car günleri Ali Muhammed 
Bastığın turaplar derman derdime
Yetiş car günleri Ali Muhammed 

Hasan'ın sevgisi candan ırılmaz 
Hüseyin'i seven her giz yorulmaz 
Dünü günü meylim senden ayrılmaz 
Yetiş car günleri Ali Muhammed 

Ol İmam Zeynel'i candan severim 
Muhammet Bakır'ı dener ağlarım 
İmamı Cafer'i tesbih eylerim 
Yetiş çar günleri Ali Muhammed.

Benim sevdiceğim Musa-ı Kazım 
İmam Rıza'ya vardır niyazım 
Taki Naki kabul eyle sen sözüm 
Yetiş bun günleri Ali Muhammed.

Askeri meyti melhem eyle yareye 
Aşığın emeğini verme araya 
Zefil ben de geldim müvret demeye 
Yetiş bun günleri Ali Muhammed 

Hatayi, Kul Himmet, Pir Sultan kendi 
Kur'an Muhammed'e kandilden indi 
Mücüzatını görenler bu dine döndü 
Yetiş bun günleri Ali Muhammed ...


                   KIRKLAR MECLİSİ---- 
       Duazlar okuduktan sonra aşık Hz. Peygamberin mihraca gittiğini mihracdan gelirken Kırklar diye bir meclise uğradığını, mihracın kapısında önüne kükremiş bir arslan çıktığını, aslanın ağzına parmağındaki hatem yüzüğü verdiğini, mihracı seyran ettikten sonra Kırklara uğradığında kendinin aslanın ağzına verdiği hatem yüzüğü Hz. Ali'nin parmağında gördüğünü, peygamberin Kırklara sual sorup size kimler dediği onların içinden birinin söz alıp bize Kırklar derler, dediği peygamber Kırklara şöyle bir sayı yapıp ya siz otuz dokuzsunuz, Kırklar olduğunuz nerenizden belli sizin ulunuz kim, küçüğünüz kim? Kimi kaynaklara göre Hz. Muhammed mihraca çıkar. Tanrı ile 90 bin kelam konuşur. Bunun 30 bini sırrı hakikat olup, Hz. Ali'de kalmıştır. Mihraçta Hz. Muhammed'e süt, bal, hurma, elma verildiği söylenir. Bal aşka süt sevgiye, elma dostluğa hurma ise doğruluğa işarettir. Yoluna çıkan arslana yüzüğü verir aslan sakinleşip yoluna devam edip gider. Muhammed Tanrı ile görüştükten sonra şehire döner. Yolu bir dergaha düşer, merak edip o dergahın kapısını çalar. İçerideki ses kimsiniz, der. Muhammet ise ben peygamberim içeri girmek istiyorum, der. Kapı açılmadan içeriden gelen ses peygamberliğini git ümmetine yap bizim aramıza peygamber sığmaz der. Hz. Muhammed kapıdan ayrılıp yürümeye başlayınca gaipten gelen sesin ayrılmamasını kapıyı yine çalmasını ama yanıtı farklı vermesini söyler. Bu kez Muhammed yine kapıyı çalar. Yine içeriden kimsiniz diye sorulur bu kez Muhammed ben de sizden biriyim. Bir insanım. Sizi görmek istedim, der. Bu yanıttan sonra kapı açılır. Muhammed içeri alınır. İçeriden hoşgeldin, sefa geldin, uğur kadem getirdin, diye karşılarlar. Hz. Muhammed içeride oluşmuş bir meclis görür. Hatta sayımını da içinden yapar. Tam otuz dokuz kişi vardır. Üstelik bu meclis kadın ve erkeklerden oluşmuştur. Bunların 22'si erkek, 17'si kadındır. Muhammed'e yer gösterirler. Oda gösterilen yere oturur. Hz. Ali de o meclistedir. Muhammed tesadüfen Ali'nin yanına oturur ve Hz. Muhammed sorar. Sizlere kimler denir, der. Bizlere Kırklar denir, diye yanıt alır. Ama burda 39 kişisiniz, saydım der. Selman-i Pak Seydullaha gitti denir. Peki sizin ulunuz kim, büyüğünüz kim, küçüğünüz kimdir, diye sorar. Hz. Muhammed'e gelen yanıt şöyle olur. Bizim küçüğümüz büyüyümüz yoktur. Küçüğümüz de uludur, büyüğümüz de uludur. Birimiz kırktır, kırkımız birdir, denir. Bunun üzerine Muhammet Meclisten bunu kendilerine kanıtlamalarını söyler. O sırada Ali kolunu uzatır ve gömleğini sıyırır. İçlerinden biri destur diyerek bıçağın ucu ile kolunu hafif kanatır. Kolundan bir damla kan akar. O anda her canın kolundan birer damla kan gelir. Kırkıncı canın bir damla kanı da pencereden içeri gelir bu ise taşradaki Selman-i Pak'ın kanıdır. Sonra Hz. Ali kendi kolunu bağlar, kanaması durur. Bir bakar ki kırkının kanaması durdurulmuş, Selman-i Pak  dönüşte bir üzüm tanesi getirir. Onu Hz. Muhammed'e verir. Kırklara bölüştürülmesi istenir. Verilen kapta üzüm tanesini ezer. Çıkan demi o meclise dağıtır. Kırklar üzüm suyunu içerler hep birlikte. Mest olurlar, ya Allah deyip semaha girerler, semah dönerler. Hz. Muhammed de onlara katılır. Büyük bir coşku ile vecd halinde semah dönülürken Hz. Muhammed'in başından sarığı emamesi düşer. Kırk pareye bölünür. Kırklar parçaları bellerine bağlanlar. Kemerbest yaparlar Hz. Muhammed Kırklar Meclisine pirlerini sorar. Pirimiz Ali'dir derler. Böylece Hz. Muhammed Ali'nin de orda olduğunu öğrenmiş olur. Ali, Hz. Muhammed'in yanına gelir. Hz. Muhammed ve Kırklar Ali'ye sevgi saygı gösterirler. Yer açarlar. Bu arada Hz. Muhammed Ali'nin parmağında mihraca giderken aslana verdiği hatem yüzüğü görür. Ali'ye sarılır onu bağrına basar. 
       Alevi inancında kadın ve erkek canlılardan oluşan Kırklar Meclisi'nin ve Kırklar Cemi'nin tayin edici önemi vardır. Anadolu aleviliğinin inanç temellerinin yaşam biçiminin dünya görüşünün felsefesinin kökleri bu söylencede aranmalıdır. Kadın ve erkek canlılardan oluşan Kırklar Meclisi mitolojik anlamda da olsa alevilerin dinsel ve sosyal örgütlemelerinin tarihsel kaynağı kabul edilebilir. Bu anlamda da bu söylencede geçen sembolik özellikler, Alevilik açısından ayırdedici öneme sahiptir. Kırklar Meclisi'nin kadın ve erkekten oluşumu kadın ve erkek eşitliğinin önemini vurguluyor. Kırklar Meclisi ile Hz. Muhammed arasındaki diyalogdaki vurgulardan birimiz kırk, kırkımız bir olgusu, eşitliği, insan olmayı. turap olmayı vurguluyor. Gerçeğin gökte değil, yerde olduğu, meclisin sembolik önemi ile vurguluyor. Herkesin eşit ve ulu olması vahdetde kasret kasretde vahdet varlıkta birlik, birlikte varlık ilişkisini ifade ediyor. Kaynakta alevi inancında tanrı'nın peygamberin ve insanın yeri belirtilmektedir. Aslan ve yüzük sembolü ise insanın Tanrı'nın bir ifadesi onun bir yansıması, parçası olduğu ve Adem'in Hak'kın halifesi olduğu anlayışını vurgulaması açısından önemini görüyoruz.
      Bu örnekte Alevi-Bektaşi ibadeti olan cemin ve semahın da kökleri belirtilmiş oluyor. Bu söylence Anadolu'da yaklaşık bin yıldır her tür olumsuzlanmaya karşılık alevilerin cem ve cemaatlerinde sosyal hayatlarında kadını bir bütünün ayrılmaz parçası gören lokmasını yoksullarla kırka bölerek paylaşmasını bilen insana en iyi en yüksek değeri veren aleviliğin sağlam mayasını güzel ahlakını ve hoşgörü temiz sadık bir toplum olduğunu dile getiriyoruz. Musa Tur dağında koyun gütmezdi, İbrahim kendini nara atmazdı, Melekler Adem'e secde etmezdi, Onuru anlında görmeseydi....

        FAHR-İ KAİNAT  MUHAMMED MUSTAFA EFENDİMİZİN  MIHRACA ÇIKMASI 

        Hubyarlı tarikatında oniki hizmetin içinde 

                    Mihraçlama ...  

Geldi Cebrail buyurdu 
Hak Muhammed Mustafa'ya 
Hak seni davete okudu 
Mihraçta kadim hoca..

Evvel emanet budur ki 
Daima erkana yatasın 
Pir Rehber tutasın 
Tarigi müstagımına ...

Yol verdiler Muhammed'e 
Yoktur senden bir aziz 
İpti senden el tuttular 
Hak buyurdu vetdü....

Muhammed bel bağladı 
Anda gördü ahmeri 
İki gönülü bir ettiler 
Yürüdüler dergaha ..

Vardı dergah kapısına 
Gördü bir arslan yatar 
Arslan ona hamle kıldı 
Başa koptu bir figan..

 Buyurdu sırrı kainat 
Korkmasın habibim dedi 
Hatemini ağzına verdi 
Aslan ister nişana....

Hatemi ağzına verdi 
Aslan onda oldu zehin 
Yol verdiler Muhammed'e 
Aslan gitti penaha ..

Vardı Hakkı davet etti 
İptida bunu söyledi 
Ne hiddetli şirinin var 
Hayli cevreyledi bize .

Gördü bir beçare derviş 
Hemen yutmak diledi 
Emmim oğlu Ali olaydı 
Dayanırdı ol zare ..

Ey benim sırrı devletim 
Sana tabiidir ümmetim 
Eğilip bir secde kıldı 
Kıbleyi güpben yana..
 
Kudretden üç fon geldi 
Sütü elma baldan aldı 
Muhammed destini sundu 
Nuş etti azimetullaha..

Doksan bin kelam danıştı 
İki gönül dostuna 
Tevhidi armağan verdi 
Yeryüzünde insana ...
 
Muhammed ayağa durdu 
Ümmetini diledi 
Ümmetime sünnet olsun 
Dedi şahı evliya......

Engine koydu özünü 
Turaba sürdü yüzünü 
Hak gönderdi cennetten 
İki salkım üzümü....

 Vardı Kırklar makamına 
Oturuben oldu zakin 
Cümlesi de secde kıldı 
Hazreti emrullaha..

Muhammed şüüle geldi 
Ya size kimler derler 
İçinden bir sade geldi 
Bizeki Kırklar derler 


Ya siz otuz dokuzsunuz 
Neden mahindir kırkınız 
Birimiz kırk kırkımız bir 
Sayru değildir varımız ....

Selman Şeydullah'a gitti 
Onda tamamdır cümlemiz 
Birimize neşter değse
 Bir yere akar kanımız...

Selman Şeydullahtan geldi 
Hüü dedi içeri girdi 
Keşgürü meydana koydu 
İçinde bir üzüm tanesi...

Muhammed secdeye koydu yüzün 
Hakka teslim etti özün 
Cebrail getirdi üzüm
 Hasan ile Hüseyin'e .

Selman anda hazır idi 
Şeydullah'ın diledi 
Bir üzüm tanesi koydu 
Selman'ın keşgürlahına ..

Kuduretden bir el geldi 
Ezdi engür eyledi 
Hatemi ol elde gördü
 Uğradı müşgül hale...

O en gürden biri içti 
Cümlesi de mestü hayran 
Mümin müslüm uryan buryan 
Hep girdiler semaha............... 

El vurdular desti kefa
 Dediler Allah Allah Muhammed 
hemen girdi Kırklar ile samaha..

Muhammed de coşa geldi 
Tacı başından aldı 
Kemerbestin kırka böldü 
Sarıldılar kırklara ..

Muhabbetler galip oldu 
Yol erkan yerini aldı 
Muhammed'i gönderdiler 
Hatırlar oldu sefa ........... 

Muhammed evine gitti 
Ali Hakkı devah etti 
Hatemi önüne koydu 
Dedi saddak mürtaze....

Eveli sen ahiri sen 
Ahiri sen batıni sen 
Gizli sırlar sana beyan 
Dedi şahi evliya 
 
Şah Hatayım vakıf oldu 
Bu sırrın ötesine 
Hakkı inandıramadı 
Ozü çürük evraha ......

   Mihraçlama bittikten sonra Kırklar semahı yapan hizmetçiler bu duazın bitiminde meydana geçerler, semah ederler. Zakiıln şu söylemiş Olduğu seca eylesin niyaz eylesin, sadeleriyle hizmet yürür 

Yörük olur gönül kuşu 
Evliya söyletir başı 
Hizmetini bilen kişi 
İrfanda niyaz eylesin 
İnsin Hakka secde eylesin
 
Bu irfanı bilen gelsin
Ali katarına girsin 
Tecelleye yüzler sürsün 
İnsin Hakka secde eylesin..................... 

Ali yoludur yolumuz 
Hakka malumdur halimiz 
Daim irfanda dilimiz 
İnsin Hakka secde eylesin ................... 
Ali katan bu katar 
Demimiz kırklara yeter 
Erenler de semah tutar 
İnsan Hakka secde eylesin ............... 

İrfana giden hacılar 
Görmesin ağrı acılar 
Yol oğlu müslüm bacılar 
İrfanda niyaz eylesin..............
 
Kul Budalam dünya fani 
Veren alır bir gün canı 
Kusura kalmayan Ali 
İrfanda niyaz eylesin ............... 

Şah Hatayım oldu tamam 
Işte geldi sahip zaman 
Şeyh Sofi de oniki imam 
İnsin Hakka secde eylesin .........
   
      Hizmet sahipleri diz çöküp secdeden tekrar ayağa kalkanlar. Halkacık şeklinde dönmeye başlarlar. Aşığın notasına ezgi ile ayak uydururlar. Aşağıdaki duaz okunur:

Ali oğluyam ammanıyam 
Böyle bir niyetim vardır 
Uruma Kadem basalı 
Başımda devletim vardır.............
 
Ne aradan ne karadan 
Sürün münkini aradan 
Meyti çıkar mağaradan
 Düldül derler atım vardır ...

Düldül ata binsem gerek 
Derya deniz sürsem gerek 
Mümkirleri kırsam gerek 
Atamdan kuvatım vardır....
 
İnip Istanbul'u alam
 Padişahı suya salam
 Ayasofya'da bir dem gılam 
Böyle bir niyetim vardır. 

Pir Sultan'dır benim soyum 
Seceremiz elde gayım 
Aslımız İmam Hüseyin 
İstersen isbatım vardır.....

       Zakir tekrar kaide değişir, bu duaz okunur: 

Muhammed Ali nurumuz 
Teslimdir Küllü varımız 
Hasan Hüseyin Hubyarimiz 
İmam Zeynel pirimizdir.......... 

Kevser içti İmam Bakır 
İmam Cafer göfen okur 
Musa-i Kazım kema el okur 
Sermayemiz halımızdır ..............
 
İriza'da bulduk kardaş 
Teslim canlar hakka yoldaş 
Taki'ye ikrar bağlandı baş 
Aliyül Naki sırrımızdır................. 
Askeri yem elde teber 

Muhammed Mehti'den haber 
Dünü günü arzumuz didar
 Bu muhabbet karimizdir .............. 

Abdalıyam ustaza teslim 
Oniki imam Ali neslim 
Gürühu Naci ezel aslım 
Pir Rehber yolumuzdur..... 

Alevi deyiminde rehber doğru yol gösterendir. Pirsiz şeytandır
 
   Delil Uyandırma ve Çırağ Yakma :
  Akşam birliği duvazından önce bazı yerlerde çırağ uyandırma bazı yerlerde de mum duası denir. Yani çırağ aydınlatma senbolü, delilci ismi verilen hizmetçi delili dedenin önüne getirir. Dede;

           '' Allah Allah mum çırası yandırdın .... Ol Hüda'nın aşkına yansın yansın Yakılsın Hacı Bektaş-ı Veli aşkına ... Delil ürüşan ola, münkir perişan ola Mümünün yolu yürüye Cabir ensardan Şefaat ola, er hak Muhammed Ali Hizmetini kabul yüzünü ak eyleye Ehlibeyit katarından didarından Ayırmaya gerçeğe hüüü.....'' der, cemaatde bulunan cümlesi dua okunurken '' Allah Allah'' derler ..O yanan delili yerine koyarlar.
     Görgü cemi diğer cemler gibi olamaz. Görgü cemi yılda bir defa olur. Obür cemler tarikatlar kurban cemleri, bir sene içinde çok yapılır. Görgü cemine gelince hak adalet mahkemesi gibi. Orda haklıyı haksızı seçerler. Mesela görülen bir hanenin insanları özünü dara çeker, seccadenin üzerine diz çökerler. Cemaat orda mevcut oniki tane ehli hukuk bilir kişi orda dede, o hanenin büğüyünü gözönünde tutarak şu duayı okur sonra. 
      -Cemaate sorar sual eder: 
     Bismillahi el rahmen el rahim la feta ille ali la seyfi zülfikar illa düldül, illa kamber illa şah  '' der. '' Dar Mansur'un yol Ali'nin eşk ola''.  Talib  yola deyince o canlar secdeye iner. 
     - Dede sorar 
       Hak Teala Hazretleri cesedine can verdi, kalbine ilham verdi. Geçtiğin Mansur'un darı gördüğün Hak didarı, çenen Talip, dilin mürşit, ağzın dergah kapısı, kaşların kalemi kudret, gözlerin nuru hidayet, burnun müşgülü kamber, başın tacı devlet, bugün dünya yarın ahiret, şefaatçın Hz. Muhammet ne gördün? Ne işittin? der. Tabii o cana  konuşma müsadesi verir.  
   O can :
 Hak gördüm, Hak işittim. özüm darda, yüzüm yerde, dilim mürvetde, hak meydanına geldim, Allah Allah eyvallah, der. 
   Dede:   eyvallahın daim ola, bünyen kayım ola, ikrarın imanına yoldaş ola, döktüğün var ise doldur, ağlattığın var ise güldür, yıktığın var ise yap, dilli başlı doğru söyle, der. canlar  secdeden başını kaldırır. O zaman dede o hanenin cümlesine, sizi sizden soruyorum, evinizin, köyünüzün, kardeşlerinizin, yol kardeşlerinizden. alacağın vereceğin, ağlatıp incittiğin var mı? Sizi sizden soruyorum. Allah şahidiniz olsun bu meydanda yalan olmaz. Üçyüz altmış altı damarın sana şahitlik yapar, der. 
      O görülen adamın suçu var ise, yemin edemez. Eğer suçu gühanı yok ise eyvallah der, orda niyaz bent olur. 
     Ondan sonra dede onlara ;
   ''Evvel kapı pir hakkını şeriat hakkını, tarikat hakkını,  oniki gün muharrem orucu  ,  yedi gün Hızır İlyas orucu,   üç gün Medet Mürvet orucu,üç gün mahsumların orucu, kırksekiz  Perşembe orucu  hakmıdır'' der. 
   Görülen can her cevapta;
     eyvallah hak, der.  
      Aşna müsahip çiğindaş yol erkan gavil garer eş ile dost ile iyi geçin, nefsine ağır gelecek bir şeyi hiçbir kimseye düşünme der.  
         Görülen canda Hak  eyvallah, der. 
        Dede  cemaatde oturan ehli Hukuklara döner ,
Dem erenleri bu can meydana geçti, el benim söz sizin. Almalı mı yallığa canımı, göster doğru yolumu, yolum için Mansur gibi darı Fazlı gibi hançer kabul edeceğim, diye razı mısınız, yolda yolakta yumuş alıp vermede, komşulukta içerde, dışarda nasıldır? diye sorar.
        Eğer o adamların bir suçu, günahı yok ise, o cemaat Allah razı olsun, böyle komşudan razıyız, derler. Dede destur verir, duasını okur. O adamlar kalkar cemaatle görüşür, tokalaşır, niyazlaşır. O görgüden geçenler bir suç işlemezse öbür görgüye seneye kadar her tarikata girebilirler. Eğer dede sorunca komşu bu adam hayındır veya edepsizdir, felan köyden, felan adamın bunda alacağı var imiş, derse, o alacağı vermezse o hak orda haklanmazsa, görülemez tarikatlara da gidemez. Eğer herkes razıysa, her tarikata gidebilir, dede destur verir. 0 adam duasını alır geçer yerine oturur. Mesala o tarikatın görgünün olduğu köy yetmiş hane ise yetmişi bu şekilde görülür, yola geçer, eğer suçlu ise görgüden geçemez. Ona alevi cemaatinde Düşkün  ismi verilir. Ondan sonra görgü bittikten sonra görülenler hizayı bozmadan duaya kalkar. Tüm cem birliğine 
   Dede şu duayı okur: 
  Allah Allah, görgünüz hayır ola, hayırlarınız çok ola, kusurunuz af ola, cenabı Allah cümlenizi haktan hukuktan ayırmaya, hintdekine yemendekine mağruptakine maşrupdakıne nöbettekine, askerdekine ve mektepdekine hastanedekine, cümlesine Allah yardım ede, keremi evliya gürühu Ali pirimiz üstadımız Hacı Bektaş-ı Veli hü gerçeğin demine hü... diye.....   Herkes razılık alır niyazlaşır. Tekrar duaya durulur. 
      Dede şu duayı söyler:............................ 
      Allah Allah naz niyaz tealle tevalla hak katında kabulü makbul ola, secdeye inen başlar ağrı acı görmeye, dünya hakkını dünyada halletmiş kullardan eyleye, dil bizden lütuf ceddimizden ola, gerçeğe hü..
. diye. Tekrar toplumda olan tüm cemaat görülen canlara 
    hü. Mehraliniz mübarek ola, Hazreti Muhammed şefaatından ayırmaya, der. Obür cem toplantıları da bu şekilde olur.  
     Bu görgü cemi bittikten sonra o gün yetişemez. Ertesi günler kurban hizmetine bakılır. Görülen şahıslardan kendi isteği üzerine kurban parası alınır. Hali vakti yerinde olanlar kendi gönül rızalığıyla farklı verir. Fakirlerden çok az bir katkı olur. Ekmek yapılır, bulgur pilavı yapılır. Bir de özbirliğiyle gökten hayırlı hareketin yerden bereketin gelmiş geçrnişlerin susuz şehit olanların anısına dua ile bir su içerler. Bu suya Rıza Suyu ismi verilir. Herkes birbiri ile rızalık kapısı bulur. Oniki Hizmet yürür, Kırklar Semahı yapılır. Gönüller semahı yapılır. 
    Cem sefa birliği ile dede olan şahıs şu duayı okur: 
    Seydi kainat. Hazreti Fahri Ale Muhammed Mustafa'ya selavat. Allah Allah oturan duran piri pir civan akşamlar hazır ola, hayır kapıları açıla, şer kapıları kapana, bizden olmayan bizi görmeye. Cenab-ı Allah devletimizi, milletimizi payidar eyleye, sancağımızın üstüne sancak, bayrağımızın üstüne bayrak açtırmaya ,ordumuzun kılıcını keskin eyleye, Boş gelen dolu gide, dedikodusuz evine varanın demine hü... diye. 
    Bir de köy topluluğu ile Abdal Musa kurbanı olur. Kadaya kalkan belaya bekçi cemasına derde belaya karşı yapılır. Bu kurbanlar da büyük veya küçük zengin fakir olamaz. Kurbancı lagup ismi verilen hizmet sahibi elini teraziler. Herkese hak kanaat üzere eşit olarak herkese dağıtır. 
       Alevilikte insana insanlığa çok önem verilir. Alevi kültüründe Hakkın yarattığı iyi bir insanın hiçbir kötüleyecek küfür günah edecek hiçbir yeri yoktur. Cenab-ı Allah Adem'i dünyaya hakem olarak yaratmıştır. Bütün aracı gereci yapıp yürüten Adem fabrikaları kuran Adem, ölmek doğmak, ağlamak gülmek, gam, keder, şenlik, mubahlık, ibadet eden, ticaret eden, seviyeli tarikatı, marifeti hakikati canlandıran Adem'dir. Adem'in ağzına küfür etsen, o ağız ekmek yer, dua okur, Kur'an okur,  gözüne küfür etsen, göz nice mubahyenler görür, eline küfür etsen, cümle kazancı kazanan eldir, el rızkı Ale Allah u Teala 'dır. Allahu Teala Hak yolundan ayırmayıp muhanete muhtaç eylemesin.
    
         Alevilikte gönüller tarikatı görüm sorum cemi. Yıl görgüsü pir sorgusu, kurban cemi, yol kurbanı, adak kurbanı bayram kurbanı, gücü yetene aşure kurbanı, Hızır kurbanı hali vakti yerinde olan muhipler bu kurbanı keserler. Fakat Abal Musa kurbanında bir de görüm sorum birlik kurbanında komşu ile beraber olursun. Çünkü o kurbanların bir kazanda kaynaması lazımdır. Getiresi Haktır. Lokmalar karışır müminler barışır. Alevilikte kurbana harcanan parası ve kazancı en hayırlı kazançtır.  
          Alevilikte Bektaşilikte kurban alan insana çok talimat verilir. Kurban alanlar bu hususlara çok dikkat ederler. Mesela kurbanın gözü kör olmayacak, bacağı kırık olmayacak, boynuzu kırık olmayacak, anadan doğma kulaksız olmayacak, kulağının yandan çoğu kesilmiş olmayacak. Haddinden fazla zayıf olmayacak. Bu tür olmayan kurbanı aldırmazlar. Ozürlü koç kurban olamaz. 

TEBDER KURULUMUDUR
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol